Parkinson

Wat is de ziekte van Parkinson

De ziekte van Parkinson is een aandoening die voornamelijk het bewegingssysteem van het lichaam aantast.  Deze ziekte komt vaak voor bij oudere mensen, maar kan soms ook op jongere leeftijd beginnen. Parkinson ontstaat doordat bepaalde hersencellen langzaam afsterven. Deze cellen maken een stof genaamd dopamine. Dopamine helpt bij het doorgeven van signalen in de hersenen die beweging en coördinatie regelen. Wanneer er niet genoeg van deze cellen en dus niet genoeg dopamine is, wordt het moeilijker voor het lichaam om soepele en gecoördineerde bewegingen te maken.

Symptomen

Het belangrijkste symptoom is bewegingsarmoede (“hypokinesie”); alle bewegingen zijn langzamer. Andere symptomen variëren van trillende handen (tremoren), stijve spieren “rigor”), problemen met balans en coördinatie. Ook kunnen er problemen zijn met spraak en soms ook met mentale functies, zoals geheugen of stemming. Vaak wordt de ziekte gecompliceerd door een dementieel beeld van het Alzheimer-type, soms al voor het 60e levensjaar. Daarbij kunnen nog talrijke neurodegenratieve ziekten bijkomen, die leiden tot verschillende symptomen en veranderingen in het verloop van de ziekte.

Behandeling

Helaas is er op dit moment geen genezing voor Parkinson. In een beginstadium zijn de symptomen goed te behandelen met medicijnen, maar de ziekte is progressief. Daarnaast kunnen fysiotherapie en andere vormen van bewegingstherapie ook nuttig zijn.

Parkinson en duiken

De ziekte van Parkinson is een langzaam progressieve neurologische (“neuro-degeneratieve”) aandoening en de expert opinion in Nederland is dat een dergelijke aandoening wordt beschouwd als een relatieve contra-indicatie. Dat wil zeggen alleen in het milde beginstadium is duiken nog verantwoord, als er (onder behandeling) nauwelijks hinderlijke symptomen zijn. Op grond van de hypokinesie en de daardoor verlengde reactietijd, is de ziekte van Parkinson echter vaak een contra-indicatie door duiken. Duiken zelf heeft waarschijnlijk geen duidelijk aangetoond nadelig effect op het ziekteverloop van Parkinson, maar onderzoek ontbreekt en er sommige experts zijn wel van mening dat hyperbare omstandigheden een neuro-degeneratieve aandoening kunnen verergeren.
Soms vormt de medicatie een contra-indicatie, als die tot forse vermoeidheidsklachten leidt (vooral dopamine-agonisten) geven.
Het algemene advies bij progressief neurologische aandoeningen is om extra voorzichtig te zijn met je centraal zenuwstelsel (hersenen en ruggenmerg) omdat je cognitieve reserve (veerkracht het brein tegen neuropathologische schade) geleidelijk afneemt. Cognitieve reserve is het vermogen van het CZS om functies te behouden ondanks schade en kan worden beïnvloed door genetische factoren, maar ook door levensstijl, zoals niveau van opleiding, beroep, sociaal engagement en recreatieve activiteiten. Bij een goedkeuring voor duiken wordt daarom vaak een conservatief duikgedrag geadviseerd.

Preventief duikmedisch onderzoek

Een gedegen preventief duikmedisch onderzoek door een medical examiner of divers (MED level 1) is uiteraard een vereiste. Bij een duikmedisch onderzoek bij iemand met de ziekte van Parkinson wordt vooral onderzocht wat iemands “functionele geschiktheid” is,  kan iemand met de bestaande beperkingen nog veilig kan duiken. Vanwege het langzaam progressieve karakter van de aandoening wordt een jaarlijks duikmedisch onderzoek geadviseerd.

Medicatie

Bijwerkingen van anti-parkinson medicijnen die problemen met duiken kunnen veroorzaken zijn onder andere: duizeligheid, visusstoornissen en slaperigheid. Als er veel bijwerkingen zijn wordt duiken ontraden. Als geen of milde bijwerkingen is het wel verstandig om te beoordelen of het onder water ook goed gaat, m.a.w. of er dan niet alsnog bijwerkingen optreden.