Epilepsie

Duiken met epilepsie

Een epileptische aanval onder water tijdens het gebruik van conventionele duikapparatuur is meestal een dodelijk, aangezien de duiker het mondstuk verliest en er grote hoeveelheden water ingeademd worden tijdens de clonische fase van de aanval. Duiken is dus levensgevaarlijk als de kans bestaat op een insult onder water.
Anti-epileptica worden over het algemeen goed verdragen, maar geven wel mogelijk een verhoogd risico op stikstofnarcose. Deze medicijnen zijn dus niet per sé een contra-indicatie voor duiken met perslucht.
Omdat bekend is dat hyperbare zuurstof convulsies kan veroorzaken, werd vroeger aangenomen dat epileptici een verhoogd risico zouden lopen wanneer ze worden blootgesteld aan de verhoogde partiële druk van zuurstof in lucht die op diepte wordt ingeademd. Het is echter nu bekend dat het mechanisme van de aanval anders is, en epileptici zijn niet gevoeliger voor convulsies onder druk.

Richtlijnen

• De internationale breed gehanteerde richtlijn is 5 jaar medicatie- én aanvalsvrij.
• South Pacific Underwater Medicine Society (SPUMS)
  absolute contraindication.
• UK Sport Diving Medical Committee
  permitting diving under strict criteria: diving to be postponed for a period of five years without seizures and off medication.
• NL (expert opinion)
  5 jaar aanvalsvrij met geringe dosering medicatie, > 2 jaar ongewijzigde medicatie, geen sederende bijwerkingen.
  Het terugvalpercentage bij epileptici die stoppen met medicatie neemt exponentieel af, waarbij de meerderheid van degenen die terugvallen dat doen binnen de eerste achttien maanden na het stoppen met de behandeling en het terugvalpercentage na drie jaar onbeduidend wordt (1,2).

Uitzonderingen

• Er zijn weinig uitzondering op de regel
• Bestaan van vaste patronen in tijdstippen of omstandigheden van optreden (b.v. uitsluitend ’s nachts)
  Nachtelijke frontaalkwab-epilepsie is een aandoening waarbij de epileptische aanvallen (nagenoeg) uitsluitend tijdens de slaap voorkomen. Op individuele basis kan beperkte goedkeuring worden overwogen.
• Globale inschatting epilepsie na intracraniële aandoening
  Bij een intracraniële aandoening zonder epilepsie moet rekening worden gehouden met een verhoogd risico op ontstaan van epilepsie.
  Bijvoorbeeld 10% kans op een insult na een CVA. Meestal eerste aanval in eerstvolgende 6-12 maanden, zelden nog na 24 maanden,
• Bekende provocerende factoren
  • Overmatig alcohol-, drugs- en medicijngebruik
  • Onthouding (alcohol, benzo’s, drugs)
  • Spanningen/emoties/stress
  • Slaaptekort/vermoeidheid
  • Hormonale veranderingen (bijvoorbeeld tijdens de menstruatie, overgang of puberteit)
  • Lichtflitsen (bij 3-5% van de mensen met epilepsie)
  • Temperatuurswisseling zoals bij koorts (koortsstuip is soort epileptische aanval)
    Koortsstuipen in de kindertijd kunnen worden genegeerd als ze niet gevolgd zijn door epilepsie

References

1. Anonymous.
   Should epileptics scuba dive?
   JAMA 1985. 254:3182-3.
2. Callaghan N, Garrett A, Goggin T.
   Withdrawal of anticonvulsant drugs in patients free of seizures for two years.
   N Engl J Med 1988. 318: 942-6.
3. Dreifuss FE.
   Epileptics and scuba diving.
   JAMA 1985. 253:1877-8.
4. Edmonds C, Lowry C, Pennefather J.
   Diving and subaquatic medicine. 3rd ed.
   Butterworth Heinemann, Oxford 1992 p470.
5. Shinnar S, Vining EP, Mellits ED, D’Souza BJ Holden K Baumgardner RA Freeman JM.
   Discontinuing anti-epileptic medication in children with epilepsy after two years without seizures.
   N Eng J Med 1985. 313: 976-80.
6. Smart D, Lippmann J.
   Epilepsy, scuba diving and risk assessment.
   Near misses and the need for ongoing vigilance.
   Diving Hyperb Med. 2013 Mar;43(1):37-41. PMID: 23508661