Nieuwe norm ademapparatuur

Certificaten en normen

Veel producten, zoals elektronische huishoudelijke apparaten, die binnen de Europese Unie (EU) op de markt verschijnen, moeten een CE-markering hebben. De CE-markering geeft aan dat het product voldoet aan wettelijke eisen. Onder andere op het gebied van veiligheid, gezondheid en milieu. De CE-markering is te herkennen aan de letters C en E. NEN is de afkorting van Nederlandse Norm. Er bestaan ruim 1500 specifiek Nederlandse normen en er zijn er nog veel meer geldig in Nederland omdat ze bijvoorbeeld vanuit Europa komen (NEN-EN, Eurocodes) of op wereldschaal geldig zijn (ISO).

Ademapparaten

Ademapparatuur voor duiken mag in Europa alleen worden verkocht als deze is voorzien van een CE EN 250:2014 keur. De keur behelst dat de apparatuur moet voldoen aan een door de EU opgestelde norm. De norm is niet openbaar en het is niet toegestaan de integrale normteksten openbaar te maken. De NEN-EN250:2014-norm is verkrijgbaar via de webshop van het Nederlands Normalisatie Instituut.

Test

In 2014 werd de NEN-EN250-norm voor ademautomaten vernieuwd. De nieuwe NEN-norm geeft aan onder welke omstandigheden een ademautomaat goed moet werken, hoe de fabrikant dat moet testen en hoe de automatenset gebruikt moet worden. In de vorige norm hadden de testprocedures voornamelijk betrekking op een juiste werking van de aparte onderdelen. De beide tweede trappen werden afzonderlijk van elkaar getest en moesten beide afzonderlijk 62,5 liter per minuut kunnen geven. Als je de secundaire tweede trap (octopus) als alternatieve luchtvoorziening voor je buddy gebruikt, zijn de primaire en de secundaire tweede trap echter bedoeld om tegelijk lucht te geven; dus tweemaal 62,5 liter. Bij de oudere automaten is dus niet getest of die goed blijven werken als er 125 liter per minuut door de eerste trap gaat.

Bevriezing

Als twee duikers uit één fles en één systeem ademen gaat er er een grote hoeveelheid lucht door de eerste trap en die neemt alleen maar toe onder invloed van stress. Die stroom lucht zorgt voor een flinke afkoeling in de eerste trap. In combinatie met diepte en kou neemt het risico van bevriezing of onvoldoende levercapaciteit van de eerste trap toe.

Nieuwe norm

De nieuwe NEN-EN250:2014-norm gaat niet uitsluitend over ademautomaten, maar over een compleet “onderwatersysteem” dat ten minste moet bestaan uit: een fles met fleskraan, een automaat, een manometer, een mondstuk en een draagsysteem. In de NEN-EN250:2014-norm moet de fabrikant de werking van de automatenset testen bij een dubbele belasting. In de nieuwe CE norm staat dat CE EN 250:2014 gecertificeerde ademapparatuur in de configuratie: een eerste trap met een primaire en secondaire tweede trap, niet geschikt is voor gebruik door twee personen onder de 30 meter en kouder dan 10 graden. Kouder kan, maar dan moet het wel door de leverancier expliciet zijn vermeld, refererende aan de nieuwe norm 250:2014, alhoewel dit tegelijk wordt afgeraden. Apparatuur die aan de meest recente norm voldoet, is te herkennen aan de markering CE EN250A > X0. De A staat voor Alternative Air Supply en in combinatie met de door de fabrikant aangegeven waarde (meestal 8 °c of 10 °c) geeft dit aan dat een correcte werking van de automaat als  alternatieve luchtvoorziening gegarandeerd is in een watertemperatuur boven die waarde.
In water kouder dan 10°C en/of bij duiken dieper dan 30 meter kan dus alleen veilig lucht gedeeld kan worden via een volledig gescheiden systeem, oftewel een systeem met twee ademautomaten, elk bestaande uit een eerste en een tweede trap en aangesloten op een fles met twee onafhankelijke kranen. Geen enkele octopusconfiguratie die geproduceerd is onder eerder opgestelde normen dan de EN250:2014-versie kan veilig als alternatieve luchtvoorziening voor de buddy worden gebruikt. In Hemmoor is om die redenen een gescheiden systeem verplicht gesteld, mede na een tragisch ongeval met twee Nederlandse duikers in 2011.

Meer lezen

• Britse Health and Safety Executive

Met dank aan Cor Kuyvenhoven voor de perfecte foto.